ประเพณีหนึ่งเดียวในโลก “ตักบาตรดอกเข้าพรรษา”
จังหวัดสระบุรีจัดงานประเพณีหนึ่งเดียวในโลก ตักบาตรรดอกเข้าพรรษา ณ วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร ปีนี้กำหนดจัดขึ้นในระหว่างวันที่ 15-17 กรกฎาคม 2562 และมีพิธีตักบาตรวันละ 2 รอบคือรอบ 09.00 น. และรอบ 15.00 น.
วันนี้ (15 กรกฎาคม 2562 ) เวลา 13.00 น. นายแมนรัตน์ รัตนสุคนธ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดสระบุรี เป็นประธานเปิดงาน ย้อนตำนานสระบุรี สืบสานประเพณีหนึ่งเดียวในโลก งานประเพณีตักบาตรดอกเข้าพรรษาและถวายเทียนพรรษาพระราชทานประจำปี ประจำปี 2562 ณ วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร อ.พระพุทธบาท จ.สระบุรี โดยกำหนดจัดขึ้นระหว่างวันที่ 15-17 กรกฎาคม 2562 ณ วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร โดยกำหนดพิธีตักบาตรดอกเข้าพรรษา วันละ 2 รอบ คือ เวลา 09.00 น. และเวลา 15.00 น.
โดยก่อนมีพิธีเปิดงาน ได้จัดขบวนแห่อย่างอลังการและสวยงามของส่วนราชการ ภาคเอกชน สถานศึกษา จาก 13 อำเภอของจังหวัดสระบุรี เช่น ขบวนน้อมถวายเป็นพุทธบูชา ขบวนเสด็จสมเด็จพระเจ้าทรงธรรม ขบวนพยุยาตรา ขบวนเจ้าเมืองสระบุรี ขบวนเทียนพรรษาพระราชทาน ขบวนเทียนพรรษาจังหวัดสระบุรี ขบวนรถบุปผชาติ ขบวนวัฒนธรรม ขบวนส่งเสริมการท่องเที่ยวและขบวนอัตลักษณ์ประเพณีวัฒนธรรมตักบาตรดอกเข้าพรรษาจังหวัดสระบุรี โดยมีพุทธศาสนิกชนและนักท่องเที่ยวมาร่วมงานจำนวนมาก
สำหรับประวัติดอกเข้าพรรษาและที่มาของประเพณี ตามตำนานกล่าวไว้ว่าในสมัยโบราณนั้นชาวอำเภอพระพุทธบาทจะ มาทำบุญตักบาตรในวันพระขึ้น 15 ค่ำ เดือน 8 และนิยมทำบุญตักบาตรที่วัดพระพุทธบาทแห่งนี้ เป็นระยะเวลารวม 3 วัน หากปีใดเป็นปีที่มีเดือน 8 สองหน จะถือเอาเดือน 8 หลัง แล้วไปทำบุญตักบาตรเข้าพรรษา 3 วัน และวันขึ้น 15 ค่ำเพ็ญกลางเดือน 8 ตอนเช้าก็จะนำอาหารคาว-หวาน ไปทำบุญตักบาตร เสร็จแล้วบรรดาหนุ่มสาวจำนวนมากจะพากันเดินขึ้นไปบนภูเขา “โพธิ์ลังกาและภูเขาพุกร่าง” ภูเขาที่อยู่ในพื้นที่อำเภอพระพุทธบาท เพื่อหาดอกไม้ชนิดหนึ่งชื่อดอกเข้าพรรษา จากนั้นจะนำมาจัดมัดเป็นกำๆ พร้อมเสียบดอกไม้ธูปเทียนเตรียมใส่บาตรในวันรุ่งขึ้น คืนวันแรม 1 ค่ำ เดือน 8 ซึ่งเป็นวันเข้าพรรษา โดยเมื่อพระภิกษุสงฆ์รับบิณฑบาตแล้วนำเอาดอกไม้ขึ้นไปบูชาวันทา”รอยพระพุทธบาท” เมื่อเสร็จแล้วก็จะเดินลงมาด้านหลังมณฑป และพุทธศาสนิกชนจะนำน้ำสะอาดใส่ภาชนะไปล้างเท้าพระสงฆ์ก่อนที่พระสงฆ์จะเข้าพระอุโบสถปวารณาตลอดไตรมาส 3 เดือน
ดอกเข้าพรรษาเป็นดอกไม้ที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ มีเฉพาะในพื้นที่อำเภอพระพุทธบาท จังหวัดสระบุรี มีชื่อเรียกตามศัพท์ของพรรณไม้เรียกว่า ดอกหงส์เหิน จะมีสีม่วงและสีขาว ส่วนดอกสีเหลือง ชื่อดอกพวงทอง จะมีลำต้นคล้ายต้นข่าหรือต้นกระชายสูงประมาณ 1 ฟุต มีหัวอยู่ใต้ดินคล้ายหัวกระชายอีกเช่นกัน หลังเทศกาลเข้าพรรษาลำต้นจะโทรมลงเหี่ยวแห้งไปในที่สุด แต่ชาวบ้านเรียกกันติดปากมาแต่สมัยโบราณว่า “ดอกเข้าพรรษา” นอกจากนี้ยังออกดอกเฉพาะในช่วงเวลาใกล้เข้าพรรษาเท่านั้น
งานประเพณีหนึ่งเดียวในโลก ตักบาตรรดอกเข้าพรรษา ณ วัดพระพุทธบาทราชวรมหาวิหาร นอกจากจะเป็นการส่งเสริมประเพณีวัฒนธรรมของชาวจังหวัดสระบุรีที่ยึดถือปฏิบัติมาแต่ครั้งโบราณกาลในวันเข้าพรรษาแล้ว การจัดงานประเพณีตักบาตรดอกเข้าพรรษายังเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดสระบุรีอีกด้วย เนื่องจากในแต่ละปีจะมีนักท่องเที่ยวเดินทางมาร่วมพิธีกว่า 1 แสนคน สำหรับดอกเข้าพรรษาที่นำมาใส่บาตรพระสงฆ์แล้วมีจำนวนมาก ทางด้านคณะกรรมการจัดงานและเทศบาลเมืองพระพุทธบาทจะนำดอกไม้ทั้งหมดไปตากหรืออบแห้ง จากนั้นจำนำไปบดเป็นผงและนำเข้าพิธีเพื่อจะนำไปเป็นมวลสารหล่อเป็นพระผงดอกเข้าพรรษา ซึ่งปีนี้ได้กำหนดพิมพ์เป็นพระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ ซึ่งเป็นพระประจำทิศตะวันออกที่ประดิษฐานอยู่ที่จังหวัดสระบุรี โดยกำหนดจะแจกพระให้กับนักท่องเที่ยวและผู้ที่มาร่วมงาน 3-4 หมื่นองค์
สมพงษ์ ปานรุ่ง/สระบุรี
