สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดนครปฐม ร่วมกับ วัดบางช้างเหนือ จัดกิจกรรมสืบสานประเพณีลอยกระทง ประจำปี พ.ศ. 2568
เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน 2568 ผู้สื่อข่าวรายงานว่าที่วัดบางช้างเหนือ ตำบลคลองใหม่ อำเภอสามพราน จังหวัดนครปฐม สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดนครปฐม ร่วมกับ วัดบางช้างเหนือ จัดกิจกรรมสืบสานประเพณีลอยกระทง ประจำปี พ.ศ. 2568 ภายใต้แนวคิด “ลอยกระทง ไท ไทย คารวาลัยพระแม่ของแผ่นดิน” ลอยกระทงตามประทีปบูชารอยพระพุทธบาท ปิดทอง หลวงปู่จ้อย ทอดผ้าป่าเที่ยงคืน โดยมี พระราชวชิรสุตาภรณ์ เจ้าคณะจังหวัดนครปฐม เจ้าอาวาสวัดบางช้างเหนือ เป็นประธานเปิดกิจกรรมฯ พร้อมด้วย คณะสงฆ์ นางสาวอรพร คัมภีรศาสตร์ ผู้อำนวยการกลุ่มส่งเสริมศาสนา ศิลปะ และวัฒนธรรม ข้าราชการ และเจ้าหน้าที่ ประชาชน เข้าร่วมกิจกรรมในครั้งนี้
ด้วยประเทศไทยมีรากฐานทางศิลปวัฒนธรรมอันลึกซึ้งและหลากหลาย ขนบธรรมเนียม ประเพณี และมรดก ภูมิปัญญาท้องถิ่นถือเป็นทุนทางวัฒนธรรมที่สำคัญในการสร้างอัตลักษณ์และความภาคภูมิใจของชาติ รวมถึงมีบทบาทสำคัญในการขับเคลื่อนเศรษฐกิจสร้างสรรค์และการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืน สอดคล้องกับยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ. 2561 – 2580) ที่เน้นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ การสร้างความสามารถในการแข่งขัน และการสร้างโอกาส และความเสมอภาคทางสังคม โดยให้ความสำคัญกับการอนุรักษ์และต่อยอดทุนวัฒนธรรมเพื่อเสริมสร้างความมั่นคงและความยั่งยืนของประเทศ
ขนบธรรมเนียมประเพณีวัฒนธรรมท้องถิ่น เป็นสิ่งที่สะท้อนให้เห็นถึงคุณค่าวิถีชีวิตที่ชุมชนและท้องถิ่นต่าง ๆ ได้พัฒนาและสร้างสรรค์ขึ้น เพื่อใช้เป็นเครื่องมือในการดำเนินชีวิต โดยแสดงออกในรูปแบบและวิธีการที่หลากหลาย ทั้งในรูปแบบของวิถีชีวิต ขนบธรรมเนียมประเพณี ภูมิปัญญา และศิลปะ ซึ่งในปัจจุบันวัฒนธรรมท้องถิ่น ประเพณีและวิถีชีวิต ที่ดีงาม ได้ถ่ายทอดไปสู่คนรุ่นใหม่น้อยมาก ในขณะที่ความหลากหลายทางวัฒนธรรมจากสังคมภายนอกได้เข้ามาคุกคามสังคมไทยมากยิ่งขึ้น ดังนั้นการอนุรักษ์ฟื้นฟู รวมทั้งการเสริมสร้างคุณค่าทางสังคม และจิตใจต่อมรดกภูมิปัญญา ทางวัฒนธรรม เป็นสิ่งสำคัญในการส่งเสริมให้เด็กและเยาวชนเป็นผู้สืบทอดภูมิปัญญาของท้องถิ่น เพื่อให้เยาวชนและคน ในท้องถิ่นได้ตระหนักถึงความสำคัญและเข้าใจในรากเหง้าความเป็นวัฒนธรรมและวิถีการดำเนินชีวิตของท้องถิ่น
สำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดนครปฐม ได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการอนุรักษ์ ฟื้นฟู ขนบธรรมเนียมประเพณี วัฒนธรรมสำคัญของชาติ และภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้อนุชนรุ่นหลังได้เรียนรู้และสืบทอดเป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ จึงร่วมกับวัดบางช้างเหนือ จัดประเพณีลอยกระทงและทอดผ้าป่าเที่ยงคืน ภายใต้กิจกรรมสืบสานประเพณีลอยกระทง ประจำปี พ.ศ. 2568 ภายใต้แนวคิด “ลอยกระทง ไท ไทย คารวาลัยพระแม่ของแผ่นดิน” ลอยกระทงตามประทีปบูชา รอยพระพุทธบาท ปิดทองหลวงปู่จ้อย ทอดผ้าป่าเที่ยงคืน เป็นประเพณีลอยกระทงของวัดบางช้างเหนือ ได้ปฏิบัติมาตั้งแต่อดีตเจ้าอาวาสพระพิศาลศึกษากร (หลวงพ่อสงัด อุคคเสนโน) โดยเริ่มจากการลอยกระทงตามปกติ เพราะวัดบางช้างเหนือ
เป็นวัดเปิด มีร้านขายของเพียง 1 – 2 ร้าน มีการนำกระทงซึ่งเป็นฝึมือของคณะครู นักเรียนโรงเรียนนาคประสิทธิ์ และ วัดบางช้างเหนือได้นำมาถวายวัด บริการแก่สาธุชนที่มาลอยกระทง (ตามกำลังศรัทธา) เนื่องจากวิหารหลวงปู่จ้อย อยู่หน้าวัด เมื่อสาธุชนมาลอยกระทง ก็จะแวะสักการะขอพรหลวงปู่จ้อย ที่ชุมชนอำเภอสามพรานและใกล้เคียงเลื่อมใสศรัทธา ภายหลังเมื่อมีสาธุชนเพิ่มมากขึ้น ทางหน่วยงานของชุมชน ทั้งองค์การบริหารส่วนตำบล ฝ่ายปกครอง ชมรมผู้สูงอายุ เป็นต้น ก็มาช่วยกันทำกระทงไว้บริการสาธุชน ต่อมาพระราชวชิรสุตาภรณ์ เจ้าอาวาสองค์ปัจจุบัน ท่านได้ดำริทำเขื่อนกั้นโรงเรียนและทำขั้นบันไดที่ชายแม่น้ำทำให้เกิดความสะดวกในการลอยกระทงมากขึ้น ทางโรงเรียน นาคประสิทธิ์ (มูลนิธิวัดบางช้างเหนือ) ก็ได้แนวคิดให้นักเรียนได้แสดงความคิดสร้างสรรค์ จึงจัดการประกวดกระทงภายในโรงเรียน และนำกระทงที่ได้รับการคัดเลือกมาเปิดประมูลเพื่อสร้างสีสันในเทศกาลลอยกระทง โดยเงินที่ได้จากการบริจาคและประมูลกระทงถวายวัดทั้งหมด ส่วนการทอดผ้าป่าเที่ยงคืนของวัดบางช้างเหนือ ในปี พ.ศ. 2530 คุณชมกรช์ ธรรมอภิพล ที่ชุมชนในตลาดสามพราน จะรู้จักในนามของ “เล็กปลาเค็ม” ซึ่งเป็นน้องสาวของคุณวิสูตร ธรรมอภิพล เจ้าของบริษัททำมาทวีพล ท่านเล่าว่าท่านได้ฟังหลวงตารูปหนึ่งบรรยายธรรมเกี่ยวกับการทอดผ้าป่าเที่ยงคืนว่าได้กุศล แรงมาก และน่าเสียดายที่กำลังจะสูญหายไป จึงอยากจรรโลงไว้ให้ลูกหลานได้เห็น ท่านจึงไปเล่าให้แม่เบิด ตาฮ้อ เจ้เอียด ซึ่งเป็นญาติ ๆ ฟัง ก็บังเอิญทั้งสองท่านก็ได้ฟังเหมือนกัน เย็นวันนั้นตาฮ้อก็ตัดต้นกล้วยมาให้ และด้วยความศรัทธาที่ท่าน มีต่อหลวงปู่จ้อย ท่านจึงอธิษฐานการทอดผ้าป่าเที่ยงคืนนี้ถวายหลวงปู่จ้อย ท่านและแม่เบิดคุณแม่ของท่านจึงเป็นเจ้าภาพทอดผ้าป่าเที่ยงคืน ในปีแรก ๆ ได้น้อย ต่อมาที่ขายของท่านก็ร่วมด้วยช่วยกันบอกบุญต่อ ๆ กัน ก็เพิ่มมากขึ้นทุก ๆ ปี เพราะสาธุชนชาวอำเภอสามพรานมีความศรัทธาในหลวงปู่จ้อยอยู่แล้ว เมื่อมีสาธุชนมากขึ้น คุณพจนีย์ วิเศษสิทธิ์ เห็นว่า ในระหว่างรอเวลาเที่ยงคืน อาจหลายชั่วโมงจึงได้นำเครื่องคาราโอเกะมา เพื่อให้สาธุชนผู้มีใจรักเสียงเพลงมาร่วมกันร้องสร้างความสนุกสนานแก่สาธุชนที่มาร่วมประเพณี เพื่อสร้างสีสันมากขึ้น
นับจากวันนั้น วัดบางช้างเหนือจึงเป็นวัดหนึ่งในอำเภอสามพรานที่สืบสานประเพณีไทยลอยกระทงตามประทีป ปิดทองหลวงปู่จ้อยและทอดผ้าป่าเที่ยงคืนมาจนถึงปัจจุบัน จนเป็นที่ทราบทั่วกันว่า เมื่อถึงวันเพ็ญขึ้น 15 ค่ำ เดือน 12 ในเวลา 20.00 น. พระราชวชิรสุตาภรณ์ เจ้าอาวาสวัดบางช้างเหนือ และคณะสงฆ์ พร้อมสาธุชนจะลอยกระทงพร้อมกัน โดยหลวงพ่อจะกล่าวนำ และในเวลา 24.00 น. จะเป็นพิธีทอดผ้าป่าเที่ยงคืน รับน้ำพระพุทธมนต์จากหลวงพ่อ ทำให้บรรยากาศเปี่ยมล้นด้วยความอิ่มเอมใจจากพลังบุญ และได้สืบสานประเพณีลอยกระทงของไทยอย่างยั่งยืนตลอดไป
ชนิดา พรหมผลิน/นครปฐม
